Over Multipod(t)s

Ik merk al langer dan ik moeite heb met fulltime dezelfde baan uitoefenen; dezelfde bureaustoel, dezelfde ochtendgroet aan dezelfde mensen en koffie uit dezelfde koffiemok. Dezelfde programma’s opstarten op je pc en staren naar dezelfde lijntjes en grafieken. Waar je nog in kan variëren is of je naar het linkse of rechtse toilet gaat en hoeveel gemalen koffie je per schep in de filter mikt om je collega’s eens even flink wakker te schudden.

In het gareel

Via een vriendin van mijn zus kreeg ik het boek “How to be Everything” van Emilie Wapnick aanbevolen. Het boek opende mijn ogen wijd zonder dat er een dubbele espresso voor nodig was. Dat er mensen bestaan die het niet trekken om voltijds te werken, om veertig uur per week of meer aan dezelfde baan te besteden, dat wist ik niet. Mensen dus zoals ik. Het kan aan de baan liggen die niet gevarieerd genoeg is, maar het kan ook komen doordat sommige mensen niet gemaakt zijn om zich aan één baas of baan te binden. Ze kunnen wel veertig uur productief zijn maar niet in hetzelfde beroep. Ik zie het voor me als een circuspaard dat elke dag hetzelfde rondje moet rijden en dezelfde act moet opvoeren. Op dit terrein voel ik me niet het beste paard van stal. 

Dromen van geen enkele fulltimebaan

Ik droom van een combinatie van banen waarbij ik fietsreizen organiseer, in de natuur ben, taallessen geef, marketingcampagnes run, vertaal, lezingen geef over culturen of over dit soort dingen, in een horecazaak werk waar koffie centraal staan, al dan niet in combinatie met reizen of sport, of…, daarnaast help ik om nederlandse en spaanse bedrijven dichterbij elkaar te laten komen, ik schrijf één of meerdere boeken en ik blog. Zo dat is alleen al een boek vol met ideeën. Heb ik dan ook nog tijd over om te zingen, te leren gitaar spelen en te dansen? Want dat was ik nog even vergeten te vernoemen; creatieve expressie staat ook nog op mijn verlanglijstje. 

Bij het aanhoren van een combinatie van zoveel activiteiten gaat het voor veel mensen waarschijnlijk al duizelen, niet? Dingen uitproberen is iets voor je kindertijd en tienerjaren waarna je een keuze maakt (4 life!) om je ergens volledig op te leggen. Je specialiseert je, je wordt daarin beter en verzekert jezelf hierdoor van een stevige basis, vaak gepaard met een stevig inkomen. Zo hoort het toch? Of is er ook een andere manier?

De vier Multipotentialite-profielen

Emilie Wapnick beschrijft in haar boek het begrip “multipotentialites”; mensen die meerdere facetten van zichzelf willen benutten in één baan, of door het combineren van verschillende banen, en daarbij strevende naar voldoening. Zo geeft zij aan dat er voor multipotentialites vier varianten zijn van een arbeidsleven:

1. mensen die een “good enough job” verkiezen waarin de baan een combi is van meerdere vakken. Na hun werktijd besteden ze al hun vrije tijd aan het najagen van één of meerdere passies. Hierbij kun je denken aan bijvoorbeeld architect of projectmanager. Het heet de Group Hug approach. 

2. De Einsteiners. Dit zijn naar mijn idee de toppers. Een fulltime baan en ook nog eens genoeg energie overhouden voor passievolle hobby’s. Deze einsteiners hebben vaak een goed betaalde fulltimefunctie en oefenen na sluitingstijd hun hobby uit, vaak ook met succes. De baan moet duidelijk good enough zijn zodat het zorgt voor voldoende inkomsten en stabiliteit en je genoeg energie overhoudt voor je hobby. De baan mag echter niet uitputten want dan is het not good enough. 

Dan zijn er de Phoenixen, 3. die gedurende een aantal jaar ergens diep induiken, de bodem aanraken en/of de top bereiken, en zich dan gaan richten op iets compleet nieuws. Ze hebben het potentieel om te herrijzen in weer een andere professie. Zo ken ik twee mensen die jarenlang bedreven muzikant waren en hier heel ver in zijn gekomen en dit vak (bijna) volledig hebben verlaten. 

Ik schaar mezelf onder de 4. Slashers, de personen die meerdere parttimebanen tegelijk uitvoeren. Een beetje van dit, een beetje van dat, om wekelijks tot een cocktail te komen van voedzame arbeidsvitaminen. 

De meerderheid van de mensen zal voldoening halen uit slechts één enkele veelzijdige baan. Dit kan verborgen als multipod in een group-hug-approach-baan zijn, of uit het niet zijn van een multipod. Hoe kun je ooit ergens zo bezeten van zijn dat een baan alles omvat en je volledig voedt, dat je geen verlangen meer hebt om na werktijd nog aan hobby’s te denken? Ik voel me bij de gedachte al claustrofobisch worden. In Emilie haar TED-talk legt ze het in tien minuten uit. Handig, slechts tien minuten zodat je nog andere dingen kan doen 😉

Cocktailshaken tot perfectie

Mij frustreerde het dat ik 20% van mijn tijd aan passie- en hobbytijd kon besteden die mij voor 80% vulde terwijl ik 80% van mijn tijd besteedde aan een baan die me maar voor 20% vulde. Natuurlijk is het voordeel dat het salaris me in staat stelde om mijn hobby’s uit te oefenen. Maar is het niet beter om te proberen om van je hobby je passie te maken? Fietsen, zingen en zanglessen nemen, fitness, padel, hiken, salsadansen, schrijven, interessante boeken lezen (en daarover bloggen), mediteren, socializen, reizen (en daarover bloggen), daten (?) oja, en een eigen website opzetten en die regelmatig van verse content voorzien, een verenigingsleven en talen leren. Mijn vele hobby’s en interesses vragen erom omgekeerd te worden. Oh wacht, deze story moet 80% over het boek gaan en 20% over mij…

Vragenvuur-klaagmuur

Het boek geeft ook handige tips hoe je met alle negatieve reacties omgaat van mensen die dit niet willen begrijpen. Hoor het ze zeggen: “Hoe kun je nu een goed betaalde baan achter je laten waarvoor je jarenlang hebt gestudeerd, tijd en geld in hebt gestopt, en kiezen voor ongeschoolde baantjes van tien euro per uur of minder of zelfs om te gaan vrijwilligen op een boerderij?». Dit soort vragen komt uitgebreid aan bod in je leven in het boek.

Nog meer horrorscenario’s: een nieuwe studie. Wanneer je ooit hebt gekozen om communicatie te studeren, dan kun je nu toch geen geologie gaan studeren? Ze zien je aankomen als eind dertiger tussen al die jonkies die meer weten dan jij. En de horeca, dat kost kost zoveel energie, je verbindt je aan slechte werktijden, veel stress en fysiek zwaar werk en het betaalt geen ruk (in Spanje). Waarom zou je onder je niveau willen werken als je op je krent op kantoor meer betaald krijgt? Of: “Zou je je niet beter eindelijk eens ergens op toeleggen (committeren)?” (zie: pagina 190 van het boek, ik heb hem niet zelf verzonnen ;)). Vooral dat commitment, je ergens op toeleggen, is wat mensen graag willen afdwingen, want dat maakt het waarschijnlijk gemakkelijker voor hen om te begrijpen.  

Exitstrategieën

Om terug te komen op het concept Multipotentialites, wanneer het tijd is voor iets nieuws, dan voel je dat aan je water. Het is beter om niet op een niveau 9-10 (op 10) van “the loathing scale” (waarbij 10 staat voor volledige afkeer) afscheid te nemen van een baan. Bij een 10 voel je je werkelijk ziek als je aan je werk denkt en vaak gaat dit gepaard met een niet zo fraaie exit (zie: pagina 128 van het boek). Helaas betrap ik me erop wel eens in de 9-10-zone terecht te zijn gekomen in verschillende situaties. Maar omdat je overal van kunt leren, zorg ik dat ik de volgende keer de moed heb ergens eerder uit te stappen.

Wat zijn je Why’s?

Bij ieder onderdeel van de Slashpuzzel vraag ik me af of het bij me past op basis van Wat zijn je Why’s in het leven? Wat zijn je kernwaarden zou je ook kunnen zeggen. Je kernwaarden helpen je om sneller beslissingen te kunnen maken. Bij 365 dagen succesvol gaan ze hier in verschillende webinars en blogs uitgebreid op in.

De succesformule in Spanje?

Het lijkt niet gemakkelijk om zoiets te switchen in een cultuur die hier niet op gericht is. Vrijwel het enige parttimewerk dat in Spanje bestaat, zijn de banen in de horeca en het seizoensgebonden toerisme. Het doel is om in Spanjeland de puzzelstukjes te zoeken die kunnen leiden tot een 80% overlevingsformule waarbij je niet enkel je A-diploma hebt, maar ruim het hoofd boven water kunt houden en de tijd hebt om te spartelen. Als je hier «funcionario» (ambtenaar) bent, dan werk je enkel in de ochtend en kun je je passie na dit werk uitvoeren. De baan zorgt voor voldoende verveling stabiliteit, zekerheid en inkomen zodat je daarnaast nog een leven kunt leiden. Een good enough-baan dus die zorgt voor spartelpotentieel.

En waar is dit allemaal voor bedoeld? Het grote voordeel is dat je door een rijk gevuld leven, minder behoefte hebt om (dure) aankopen te doen of om reizen te ondernemen ter compensatie van de saaie uren die je in een blokkendoos, genaamd kantoor, doormaakt. Het werk voelt dan als hobby en een hobby vereist geen compensatiedrang.

MvdP: een multipod?

Nadat dit concept nu gelanceerd is en misschien bij je binnenkomt, wil ik graag wijzen op een multipod in sportland: Mathieu van der Poel. Ik wil geen vergelijkingen trekken tussen MvdP en mijzelf, maar wel met het begrip multipotentialite. Laat hij zich vastbinden op één enkele discipline? Nee. Ook hij laat zich niet binden aan één enkele sport zoals het veldrijden of het wielrennen. Je ziet hem in een ééndaagse klassieker voorbijkomen en de dag erna in een meerdaagse koers. Een ander moment maakt hij een uitstap naar het mountainbiken en in de winter is hij bij het veldrijden te vinden. Hij doet waar hij op dat moment zijn energie in wil stoppen en alles samen maakt hem M. En dat maakt het een (multi)potentieel in verschillende disciplines van de fietssport.

Conclusie: wat ik wil zeggen is dat als MvdP het doet, er meerdere mensen zijn die liever hun tijd gebruiken en hun kansen inzetten op verschillende terreinen. Wat doe je in het casino? In plaats van al je geld inzetten op één vakje, verdeel je je kansen ook sneller over meerdere kleuren en cijfers. Waarom passen we dit niet méér toe in werk en het design van banen en waarom bieden we niet méér mogelijkheden voor mensen die zich hierbij in hun hokjes nopjes voelen? Ik denk dat Multipods juist een meerwaarde voor zichzelf en voor anderen bieden door het op hun eigen(wijze) manier te doen; ook spreiden van je kansen en talenten kan een manier zijn om tot succes te komen.

Dit is Emily haar website, puttylike. Haar boek heet in het Nederlands: «Hoe word je alles?», in het Engels: «How to be everything» en in het Spaans: «Cómo ser todo».